حج ابراهیمی در بیان امام خمینی (ره)
“حج بی روح و بی تحرّك و قیام، حج بی برائت، حج بی وحدت و حجی كه از آن هدم كفر و شرك برنیاید حج نیست"1
“فریضه حج در میان فرایض، از ویژگی خاصی برخوردار است و شاید جنبه سیاسی و اجتماعی آن بر جنبههای دیگرش غلبه داشته باشد، با آن كه جنبه عبادیاش نیز ویژگی خاصی دارد."2
“بزرگترین درد جوامع اسلامی این است كه هنوز فلسفه واقعی بسیاری از احكام الهی را درك نكرده و حج با آن همه راز و عظمتی كه دارد، هنوز به صورت یك عبادت خشك و یك حركت بیحاصل و بی ثمر باقی مانده است.”3
و در ادامه در باره اهمیت حج از بعد سیاسی ـ اجتماعی و وظیفه حج گزاران میفرماید: “حج عرصه نمایش و آیینه سنجش استعدادها و توان مادی و معنوی مسلمانان است. حج بسان قرآن است كه همه از آن بهرهمند میشوند ولی اندیشمندان و غواصان و دردآشنایان امت اگر دل به دریای معارف آن بزنند و از نزدیك شدن و فرورفتن در احكام و سیاستهای اجتماعی آن نترسند، از صدف این دریا گوهر هدایت و رشد و حكمت و آزادگی را بیشتر صید خواهند نمود و از زلال حكمت و معرفت آن تا ابد سیراب خواهند گشت و همان اندازه كه آن كتاب زندگی و كمال و جمال در حجابهای خود ساخته ما پنهان شده است و این گنجینه اسرار آفرینش در دل خروارها خاك كج فكریهای ما دفن گردیده است، حج نیز به همان سرنوشت گرفتار گشته است ؛ سرنوشتی كه میلیونها مسلمان هر سال به مكه میروند و پا جای پای ابراهیم واسماعیل و هاجر میگذارند ولی هیچ كس نیست ازخود بپرسد ابراهیم (ع) و محمد(صلی الله علیه و آله) كه بودند و چه كردند و چه هدفشان بود، از ما چه خواستند. گویی به تنها چیزی كه فكر نمیشود همین است مسلّم حج بی روح و بی تحرّك و قیام، حج بی برائت، حج بی وحدت و حجی كه از آن هدم كفر و شرك برنیاید حج نیست."4
امام خمینی (ره) در پیام خودشان در سال 58 به زائران خانه خدا فرمودند: “فلسفه حج باید جوابگوی این فریادهای مظلومانه باشد (منظور فریاد مظلومانه آفریقای مسلمان…است) گردش به دور خانه خدا نشان دهنده این است كه به غیر از خدا، گرد دیگری نگردید و رجم عقبات رجم شیاطین انس و جنّ است، شما با رجم، با خدای خود عهد كنید تا شیاطین انس و ابرقدرتها را از كشورهای اسلامی عزیز برانید. امروز جهان اسلام به دست امریكا گرفتار است، شما برای مسلمانان قارههای مختلف جهان پیامی از خداوند ببرید؛ پیامی كه به غیر از خدا بردگی و بندگی هیچ كس را نداشته باشید.”
امام خمینی (ره) در پیام تاریخی خود در مورد برائت با الهام از آیات مذكور میفرماید: حاشا كه خلوص عشق موحّدین جز به ظهور كامل نفرت از مشركین و منافقین میسّر شود و كدام خانهای سزاوارتر از كعبه و خانه امن و طهارت و “الناس” كه در آن به هر چه تجاوز و ستم و استثمار و بردگی و یا دون صفتی و نامردمی است عملاً و قولاً پشت شود و در تجدید میثاق “الست بربكم” بت الههها و اربابان متفرق شكسته شود و خاطره مهمترین و بزرگترین حركت سیاسی پیامبر در “و اذان من الله و رسوله الی الناس یوم الحج الاكبر” زنده بماند، چرا كه سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اعلان برائت كهنه شدنی نیست و نه تنها اعلان برائت به ایام و مراسم حج منحصر نشود كه باید مسلمانان فضای سراسر عالم را از محبت و عشق نسبت به ذات حق و نفرت و بغض عملی نسبت به دشمنان خدا لبریز كنند و به وسوسه خناسان و شبهات تردید آفرینان و متحجرین و منحرفین گوش فرا ندهند و لحظهای از این آهنگ مقدس توحیدی و جهان شمول اسلام غفلت نكنند.”
و در ادامه میفرماید: فریاد برائت ما فریاد برائت امتی است كه كفر و استكبار به مرگ او در كمین نشستهاند و همه تیرها و كمانها و نیزهها به طرف قرآن و عترت عظیم الشان رفتهاند و هیهات كه امت محمد (صلی الله علیه و آله) سیراب شدگان كوثر عاشورا و منتظران وراثت صالحان به مرگ ذلت بار و به اسارت غرب و شرق تن دهند و هیهات كه خمینی در برابر تجاوز دیو سیرتان و مشركان و كافران به حریم قرآن و عترت رسول خدا و امت محمد (صلی الله علیه و آله) و پیروان ابراهیم حنیف ساكت و آرام بماند و یا نظارهگر صحنههای ذلت بار و حقارت مسلمانان باشد."5
امام خمینی (ره) با الهام از فرمایش پیامبر (صلی الله علیه و آله) در این كه حج عامل وحدت است میفرماید: “حج تجلّی و تكرار همه صحنههای عشق آفرین زندگی یك انسان و یك جامعه متكامل در دنیا است و مناسك حج مناسك زندگی است، و از آن جا كه امت اسلامی از هر نژاد و ملتی باید ابراهیمی شود تا به خیل امت محمد (صلی الله علیه و آله) پیوند بخورد و یكی گردد و ید واحد شد، حج تنظیم و تمرین و تشكیل این زندگانی توحیدی است."6
1. صحیفه نور، ج 2،ص 229.
2. همان، ج 15، ص 123.
3.همان، ج 20، ص 228.
4. همان، ص 229. 30. همان، ص 112.
5. همان، ج 9، ص 176.
6. صدوق، علل الشرایع، ص 398